1. Tổng quan về tiêu chuẩn HACCP Codex
HACodex là gì?
HACCP (Hazard Analysis and Critical Control Points) là hệ thống quản lý an toàn thực phẩm dựa trên việc phân tích mối nguy và kiểm soát điểm tới hạn. HACCP Codex 2022 là phiên bản cập nhật mới nhất của tiêu chuẩn HACCP do Ủy ban Codex Alimentarius ban hành, nhằm đảm bảo an toàn thực phẩm trong toàn bộ chuỗi cung ứng, từ sản xuất, chế biến đến tiêu dùng. Tiêu chuẩn này giúp doanh nghiệp xác định, đánh giá và kiểm soát các mối nguy tiềm ẩn (vật lý, hóa học, sinh học) trong thực phẩm, đảm bảo sản phẩm an toàn cho người tiêu dùng.
Lịch sử hình thành HACCP Codex
HACCP được phát triển vào những năm 1960 bởi NASA và công ty Pillsbury để đảm bảo thực phẩm an toàn cho các phi hành gia. Sau đó, HACCP được Ủy ban Codex Alimentarius (một tổ chức quốc tế do FAO và WHO thành lập) chính thức công nhận và phát triển thành tiêu chuẩn quốc tế. HACCP Codex 2022 là phiên bản mới nhất, được cập nhật để phù hợp với các yêu cầu hiện đại về an toàn thực phẩm và quản lý rủi ro.
HACCP Codex áp dụng cho doanh nghiệp nào?
HACCP Codex có thể áp dụng cho mọi tổ chức trong chuỗi cung ứng thực phẩm, bao gồm:
- Nhà sản xuất thực phẩm và đồ uống: Đảm bảo an toàn trong sản xuất và chế biến thực phẩm.
- Nhà cung cấp nguyên liệu và phụ gia thực phẩm: Quản lý chất lượng và an toàn của nguyên liệu.
- Doanh nghiệp vận chuyển và lưu trữ thực phẩm: Đảm bảo an toàn trong quá trình vận chuyển và bảo quản.
- Nhà hàng, khách sạn, siêu thị: Đảm bảo an toàn thực phẩm trong khâu phục vụ và bán lẻ.
- Tổ chức phi lợi nhuận và cơ quan chính phủ: Quản lý các chương trình liên quan đến an toàn thực phẩm.
2. Cấu trúc tiêu chuẩn HACCP Codex và các yêu cầu chi tiết
HACCP Codex được xây dựng dựa trên 7 nguyên tắc cốt lõi và các chương trình tiên quyết (PRPs) để đảm bảo an toàn thực phẩm. Dưới đây là cấu trúc và các yêu cầu chi tiết:
Cấu trúc và các nguyên tắc chính
- Phân tích mối nguy (Hazard Analysis):
- Xác định các mối nguy tiềm ẩn (vật lý, hóa học, sinh học) trong từng giai đoạn của chuỗi cung ứng thực phẩm.
- Đánh giá mức độ nghiêm trọng và khả năng xảy ra của các mối nguy.
- Xác định các điểm kiểm soát tới hạn (CCPs - Critical Control Points):
- Xác định các điểm trong quy trình sản xuất mà mối nguy có thể được kiểm soát hiệu quả.
- Thiết lập giới hạn tới hạn (Critical Limits):
- Xác định các giới hạn cụ thể (nhiệt độ, thời gian, độ pH, v.v.) để đảm bảo kiểm soát mối nguy tại các CCPs.
- Thiết lập hệ thống giám sát CCPs:
- Xây dựng các phương pháp và quy trình giám sát để đảm bảo các CCPs luôn nằm trong giới hạn tới hạn.
- Thiết lập hành động khắc phục (Corrective Actions):
- Xác định các hành động cần thực hiện khi phát hiện CCPs vượt quá giới hạn tới hạn.
- Thiết lập quy trình xác nhận (Verification Procedures):
- Đánh giá hiệu quả của hệ thống HACCP thông qua kiểm tra, thử nghiệm và đánh giá định kỳ.
- Thiết lập hệ thống lưu trữ hồ sơ (Record Keeping):
- Lưu trữ đầy đủ các tài liệu và hồ sơ liên quan đến hệ thống HACCP, bao gồm phân tích mối nguy, giám sát CCPs, hành động khắc phục,...
Chương trình tiên quyết (PRPs):
- Các chương trình hỗ trợ như vệ sinh, kiểm soát dịch hại, bảo trì thiết bị, đào tạo nhân viên, kiểm soát nguồn nước và nguyên liệu.
3. Tại sao doanh nghiệp nên áp dụng tiêu chuẩn HACCP CODEX?
- Đảm bảo an toàn thực phẩm:
- Giảm thiểu rủi ro liên quan đến an toàn thực phẩm.
- Đảm bảo sản phẩm an toàn cho người tiêu dùng.
- Đáp ứng các yêu cầu pháp luật:
- HACCP là yêu cầu bắt buộc tại nhiều quốc gia đối với các doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh thực phẩm.
- Tại Việt Nam:
- Luật An toàn thực phẩm 2010: Yêu cầu các doanh nghiệp thực phẩm phải áp dụng các hệ thống quản lý an toàn thực phẩm như HACCP.
- Nghị định 15/2018/NĐ-CP: Quy định chi tiết về việc áp dụng HACCP trong sản xuất và kinh doanh thực phẩm.
- Các yêu cầu pháp luật khác.
- Trên thế giới:
- HACCP là yêu cầu bắt buộc tại nhiều quốc gia như Mỹ (theo FSMA - Đạo luật hiện đại hóa an toàn thực phẩm), EU (theo Quy định EC 852/2004).
- Nâng cao uy tín và hình ảnh thương hiệu:
- HACCP giúp doanh nghiệp xây dựng niềm tin với khách hàng và đối tác.
- Tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường, đặc biệt trong xuất khẩu thực phẩm.
- Cải thiện hiệu quả hoạt động:
- Giảm lãng phí và chi phí liên quan đến sản phẩm không đạt yêu cầu.
- Tăng cường nhận thức và trách nhiệm của nhân viên về an toàn thực phẩm.
4. Doanh nghiệp cần làm gì để đạt HACCP Codex?
Để đạt chứng nhận HACCP CODEX 2022, doanh nghiệp cần thực hiện các bước sau:
Bước 1: Đánh giá hiện trạng
- Phân tích các quy trình hiện tại và xác định những điểm không phù hợp với tiêu chuẩn.
Bước 2: Lập kế hoạch và thiết lập hệ thống
- Xây dựng chính sách và mục tiêu an toàn thực phẩm.
- Thiết lập các quy trình và tài liệu cần thiết theo yêu cầu của tiêu chuẩn.
Bước 3: Đào tạo và nâng cao nhận thức
- Đào tạo nhân viên về các yêu cầu của tchuẩn.
- Nâng cao nhận thức về an toàn thực phẩm trong toàn tổ chức.
Bước 4: Thực hiện và vận hành hệ thống
- Áp dụng các quy trình và kiểm soát theo tiêu chuẩn.
- Theo dõi và ghi nhận dữ liệu để đảm bảo hiệu quả.
Bước 5: Đánh giá và cải tiến
- Thực hiện đánh giá nội bộ để kiểm tra sự tuân thủ.
- Xem xét của lãnh đạo để xác định các cơ hội cải tiến.
Bước 6: Chứng nhận
- Lựa chọn tổ chức chứng nhận uy tín để đánh giá và cấp chứng nhận.